【表現行列】~基本例題3問を紹介~

表現行列例題集

こんにちは、くるです。今回は「表現行列に関する基本的な例題」を3つ集めたのでぜひ参考にしてください。

初学者におすすめの線形代数の参考書・問題集7選

表現行列のおさらい

表現行列の定義

$\boldsymbol{R}^n \rightarrow \boldsymbol{R}^m$の線形写像$f$において、$ \boldsymbol{R}^n$ の基底が$ \{ \boldsymbol{a}_{1}, \boldsymbol{a}_{2}, \cdots , \boldsymbol{a}_{n} \} $、$\boldsymbol{R}^m$の基底が$ \{ \boldsymbol{b}_{1}, \boldsymbol{b}_{2}, \cdots , \boldsymbol{b}_{m} \} $であるとする。$f$と各基底との間に以下のような関係があるとき、

$$ \begin{pmatrix} f(\boldsymbol{a}_{1}) & f(\boldsymbol{a}_{2}) & \cdots & f(\boldsymbol{a}_{n}) \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} \boldsymbol{b}_{1} & \boldsymbol{b}_{2} & \cdots & \boldsymbol{b}_{m} \end{pmatrix}A$$

この$n \times m$行列Aを$f$の $ \{ \boldsymbol{a}_{1}, \boldsymbol{a}_{2}, \cdots , \boldsymbol{a}_{n} \} $ 、 $ \{ \boldsymbol{b}_{1}, \boldsymbol{b}_{2}, \cdots , \boldsymbol{b}_{m} \} $ に関する「表現行列」という。

例えば、以下の$\boldsymbol{R}^2 \rightarrow \boldsymbol{R}^2$の線形写像$f$において、 $\boldsymbol{R}^2$の基底が標準基底 $ \left \{ \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix}, \begin{pmatrix} 0 \\ 1 \end{pmatrix} \right \} $であるとしましょう。

$$f(\boldsymbol{x})=\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \end{pmatrix} \boldsymbol{x} $$

このとき、 $ \boldsymbol{e}_{1}= \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix}, \boldsymbol{e}_{2}=\begin{pmatrix} 0 \\ 1 \end{pmatrix} $とすると、

$$\begin{eqnarray} f(\boldsymbol{e}_{1})&=&\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} 1 \\ 3 \end{pmatrix} \\
&& \\
&=& \boldsymbol{e}_{1}+3\boldsymbol{e}_{2} \\
&& \\
&& \\
f(\boldsymbol{e}_{2})&=&\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 0 \\ 1 \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} 2 \\ 4 \end{pmatrix} \\
&& \\
&=& 2\boldsymbol{e}_{1}+4\boldsymbol{e}_{2} \end{eqnarray}$$

となり、これは次のような行列で表せる。

$$\begin{pmatrix} f(\boldsymbol{e}_{1}) & f(\boldsymbol{e}_{2}) \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} \boldsymbol{e}_{1} & \boldsymbol{e}_{2} \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \end{pmatrix} $$

そして、この$ \begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \end{pmatrix}$が$f$の標準基底に関する表現行列です。

例題に移ります!

先生
先生

例題

問1

以下の$\boldsymbol{R}^2 \rightarrow \boldsymbol{R}^2 $の線形写像$f$を考える。

$$f(\boldsymbol{x})=\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \end{pmatrix} \boldsymbol{x} $$

$\boldsymbol{R}^2$の基底が次のようなとき、この基底に関する表現行列を求めなさい。

$$ \left \{ \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \end{pmatrix}, \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix} \right \} $$

$ \boldsymbol{a}_{1}= \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \end{pmatrix}, \boldsymbol{a}_{2}= \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix}$とすると、

$$\begin{eqnarray} f(\boldsymbol{a}_{1})&=&\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} -1 \\ -1 \end{pmatrix} \\
&& \\
&=& \boldsymbol{a}_{1}-2\boldsymbol{a}_{2} \\
&& \\
&& \\
f(\boldsymbol{a}_{2})&=&\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} 1 \\ 3 \end{pmatrix} \\
&& \\
&=& -3\boldsymbol{a}_{1}+4\boldsymbol{a}_{2} \end{eqnarray}$$

となり、これは次のような行列で表せる。

$$ \begin{pmatrix} f(\boldsymbol{a}_{1}) & f(\boldsymbol{a}_{2}) \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} \boldsymbol{a}_{1} & \boldsymbol{a}_{2} \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} 1 & -3 \\ -2 & 4 \end{pmatrix} $$

よって、求める表現行列は$\begin{pmatrix} 1 & -3 \\ -2 & 4 \end{pmatrix}$である。

問2

以下の$\boldsymbol{R}^2 \rightarrow \boldsymbol{R}^2 $の線形写像$f$を考える。

$$f(\boldsymbol{x})=\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \end{pmatrix} \boldsymbol{x} $$

写像前の$\boldsymbol{R}^2$の基底が$ \left \{ \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \end{pmatrix}, \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix} \right \} $であり、写像後の$\boldsymbol{R}^2$の基底が$ \left \{ \begin{pmatrix} 2 \\ 1 \end{pmatrix}, \begin{pmatrix} 0 \\ 1 \end{pmatrix} \right \} $であるとき、この基底に関する表現行列を求めなさい。

$ \boldsymbol{a}_{1}= \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \end{pmatrix}, \boldsymbol{a}_{2}= \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix}, \boldsymbol{b}_{1}= \begin{pmatrix} 2 \\ 1 \end{pmatrix}, \boldsymbol{b}_{2}= \begin{pmatrix} 0 \\ 1 \end{pmatrix}$とする。

$$\begin{eqnarray} f(\boldsymbol{a}_{1})&=&\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} -1 \\ -1 \end{pmatrix} \\
&& \\
&=& -\frac{1}{2} \boldsymbol{b}_{1}-\frac{1}{2}\boldsymbol{b}_{2} \\
&& \\
&& \\
f(\boldsymbol{a}_{2})&=&\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} 1 \\ 3 \end{pmatrix} \\
&& \\
&=& \frac{1}{2} \boldsymbol{b}_{1}+\frac{5}{2}\boldsymbol{b}_{2} \end{eqnarray}$$

となり、これは次のような行列で表せる。

$$ \begin{pmatrix} f(\boldsymbol{a}_{1}) & f(\boldsymbol{a}_{2}) \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} \boldsymbol{b}_{1} & \boldsymbol{b}_{2} \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} -\frac{1}{2} & \frac{1}{2} \\ -\frac{1}{2} & \frac{5}{2} \end{pmatrix} $$

よって、求める表現行列は$ \begin{pmatrix} -\frac{1}{2} & \frac{1}{2} \\ -\frac{1}{2} & \frac{5}{2} \end{pmatrix} $である。

問3

以下の$\boldsymbol{R}^2 \rightarrow \boldsymbol{R}^3 $の線形写像$f$を考える。

$$f(\boldsymbol{x})=\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \\ 5 & 6 \end{pmatrix} \boldsymbol{x} $$

$\boldsymbol{R}^2$の基底が$ \left \{ \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \end{pmatrix}, \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix} \right \} $であり、$\boldsymbol{R}^3$の基底が$ \left \{ \begin{pmatrix} 1 \\ 2 \\ -1 \end{pmatrix}, \begin{pmatrix} 0 \\ 1 \\ 3 \end{pmatrix}, \begin{pmatrix} 2 \\ 0 \\ 1 \end{pmatrix} \right \} $であるとき、この基底に関する表現行列を求めなさい。

$ \boldsymbol{a}_{1}= \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \end{pmatrix}, \boldsymbol{a}_{2}= \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix}, \boldsymbol{b}_{1}= \begin{pmatrix} 1 \\ 2 \\ -1 \end{pmatrix}, \boldsymbol{b}_{2}= \begin{pmatrix} 0 \\ 1 \\ 3 \end{pmatrix}, \boldsymbol{b}_{3}= \begin{pmatrix} 2 \\ 0 \\ 1 \end{pmatrix} $とする。

$$\begin{eqnarray} f(\boldsymbol{a}_{1})&=&\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \\ 5 & 6 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} -1 \\ -1 \\ -1 \end{pmatrix} \\
&& \\
&=& -\frac{1}{3} \boldsymbol{b}_{1}-\frac{1}{3}\boldsymbol{b}_{2}-\frac{1}{3}\boldsymbol{b}_{3} \\
&& \\
&& \\
f(\boldsymbol{a}_{2})&=&\begin{pmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \\ 5 & 6 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} 1 \\ 3 \\ 5 \end{pmatrix} \\
&& \\
&=& \frac{3}{5}\boldsymbol{b}_{1}+\frac{9}{5}\boldsymbol{b}_{2}+\frac{1}{5}\boldsymbol{b}_{2} \end{eqnarray}$$

となり、これは次のような行列で表せる。

$$ \begin{pmatrix} f(\boldsymbol{a}_{1}) & f(\boldsymbol{a}_{2}) \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} \boldsymbol{b}_{1} & \boldsymbol{b}_{2} & \boldsymbol{b}_{2} \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} -\frac{1}{3} & \frac{3}{5} \\ -\frac{1}{3} & \frac{9}{5} \\ -\frac{1}{3} & \frac{1}{5} \end{pmatrix} $$

よって、求める表現行列は$ \begin{pmatrix} -\frac{1}{3} & \frac{3}{5} \\ -\frac{1}{3} & \frac{9}{5} \\ -\frac{1}{3} & \frac{1}{5} \end{pmatrix} $である。

初学者におすすめの参考書

大学の教科書よりもはるかに分かりやすい参考書を調査してまとめてみました。良かったら参考にしてください。

初学者におすすめの線形代数の参考書・問題集7選
PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com